Wpływ polityki fiskalnej na poziom dochodu w modelu IS-LM
wykorzystanie modelu IS-LM do pokazania wpływu polityki fiskalnej państwa na kształtowania się dochodu narodowego i stopy procentowej
Co dzieje się gdy rząd zwiększa wydatki?
Wzrost popytu ze strony rządu zwiększa PKB poprzez efekt mnożnikowy. Jednakże wzrost PKB zwiększy popyt na pieniądz. Więcej pieniądza będzie potrzebne dla celów transakcyjnych. Ponieważ bank centralny nie zmienia podaży pieniądza, wiemy, że do skompensowania wzrostu popytu na pieniądz, wynikającego ze wzrostu PKB, niezbędny jest wzrost stopy procentowej. Wzrost stopy procentowej zmniejszy popyt inwestycyjny i eksport netto i w ten sposób skompensuje działanie niektórych stymulatorów wzrostu PKB wywołane przez wydatki rządowe. Ujemny efekt kompensujący nazywany jest efektem wypierania.
Polityka fiskalna w modelu ISLM – opisuje zmiany Y oraz i wywołane zmianami wielkości
wydatków rządowych oraz podatków. Ekspansywna polityka fiskalna, której przejawem jest
zwiększanie G, z jednej strony powoduje wzrost zagregowanego popytu, ale zarazem
prowadzi do wzrostu stopy procentowej, co w efekcie wpływa na zmniejszenie nakładów
inwestycyjnych. Jest to tzw. efekt wypychania, który powoduje, iż ekspansywna polityka
fiskalna zwiększająca poziom Y może, w skrajnym przypadku, doprowadzić do zmniejszenia stopy inwestycji.
Wzrost wydatków rzadowych powoduje przesuniecie IS do IS’, dlatego wzrasta produkcja (Y1CY2) i stopa procentowa (i1Ci2).
Wzrost stopy procentowej powoduje, że wzrost produkcji jest mniejszy, niż przy prostym modelu Keynesa (gdyby i nie uległo zmianie to produkcja w Y3).
Istnieją 2 skrajne przypadki:
• pułapka płynności – gdy LM jest pozioma, to wtedy polityka fiskalna jest
maksymalnie skuteczna i obserwujemy pełny efekt mnożnikowy.
• przypadek klasyczny – w sytuacji gdy LM jest pionowa, polityka fiskalna nie ma
wpływu na zmianę Y, a jedynie na zmianę i. W tym przypadku mamy do czynienia z
pełnym efektem wypychania inwestycji na skutek wzrostu stopy procentowej, co jest
postulatem większości zwolenników teorii monetarnej, którzy uważają, że popyt na
pieniądz nie zależy od i. Pełny efekt wypychania wystąpi równie_ w sytuacji, gdy
gospodarka znajduje się w stanie pełnego zatrudnienia; ponieważ_ nie można
produkować więcej, to wzrost wydatków rządowych musi spowodować ograniczenie
produkcji dóbr prywatnych.