notatki-studenckie.pl

Metropolizacja – to proces polegający na zrywaniu bądź osłabianiu związków gospodarczych między centrum miasta a otaczającym go regionem i zastępowaniu ich relacji z pozostałą częścią świata. Metropolizacja odgrywa istotne znaczenie w dynamice rozwoju, czemu towarzyszy pogłębianie dysproporcji przestrzennych, co z kolei objawia się dominacją metropolii nad resztą regionu. Jej przyczyną jest globalizacja.
Metropolia jest miasto, które liczy co najmniej 500 tys. mieszkańców i charakteryzuje się następującymi cechami: doskonałością usług, instytucji i wyposażenia, potencjałem innowacyjnym w zakresie technicznym, ekonomicznym, społecznym, politycznym i kulturalnym oraz wyjątkowością i specyfiką miejsca.
Charakterystyczną cechą współczesnych metropolii jest brak fizycznych granic, np. La Défense de Paris jest poza samym miastem. Duża jest też ruchliwość przestrzenna mieszkańców.
W metropoliach, w odróżnieniu od miast epoki przemysłowej, nie produkuje się już w zasadzie towarów, ale świadczy usługi i wytwarza informacje. W metropoliach znajdują się siedziby wielkich korporacji i stąd płyną dyspozycje do zdelokalizowanych ośrodków produkcyjnych.
Obecna jest tu silna segmentacja rynku pracy, podział na wysoko wykwalifikowanych, osiągających wysokie zarobki specjalistów i mało zarabiających, zagrożonych bezrobociem pracowników usług niskiej jakości,. Wysoko wykwalifikowani specjaliści tworzą zaś nową klasę społeczną, tzw. klasę metropolitalną, która funkcjonuje przemiennie w skali ponadnarodowej.
Procesy metropolizacji rozpoczęły się w XX wieku. Miasta stawały się coraz większe, miały coraz większy wpływ na gospodarkę. Były głównym filarem, jak i wynikiem globalizacji. Nowi aktorzy, już postindustrialnej gospodarki, zaczęli przeobrażać miasta, tworząc w nich nowy porządek wokół centrów handlowych, parków przemysłowych i dzielnic biznesowych.
Wraz z przemianami przestrzeni miasta, zmieniały się formy segregacji społecznej, która od zawsze towarzyszyła tej formie osadniczej. Można nawet powiedzieć, że to cywilizacja miejska generowała pierwsze formy segregacji, które w zmienionej formie istnieją do dzisiaj, a w czasach korporacyjnego kapitalizmu przybierają specyficzną formę.
Proces metropolizacji, nierozerwalny z globalizacją, był charakterystycznym zjawiskiem w XX wieku, który w nowym stuleciu nabiera tempa i skali. Pierwsze metropolie zaczęły się tworzyć w Stanach Zjednoczonych. Obecnie występują na wszystkich kontynentach.
Do 2030 roku w miastach będzie mieszkać około 60 proc. ludności. Jeszcze sto lat temu w aglomeracjach żyło zaledwie 200 mln osób, dziś są to już 3 mld, blisko połowa wszystkich ludzi na świecie. Za 20 lat liczba ta ma sięgnąć 5 mld. Prowadzone są w światowych metropoliach starania, żeby powstające były samowystarczalne energetycznie, nieuciążliwe dla środowiska. O wadze metropolii świadczy też fakt, że Unia Europejska kładzie coraz mniejszy nacisk na rozwój regionów, a coraz większy na rozwój miast-metropolii.

Miasta krajów postsocjalistycznych są w tych zjawiskach opóźnione, zachodzą w nich jednak podobne zjawiska, co w krajach zachodnich. Coraz większy udział mają usługi, pogłębia się polaryzacja społeczna, pojawiają się wysokie budynki. Wyraźna jest dezindustrializacja. Polskie metropolie, podobnie jak zachodnie, rozwijają się szybciej niż regiony, w których są osadzone.
Prowadzone są starania w Polsce o ustawę metropolitarną, która wzmocni współpracę między gminami składowymi w metropoliach. Nawet bez niej w Poznaniu opracowano w 2010 roku Zieloną Księgę, który ma być strategią rozwoju aglomeracji do 2020 roku, dzięki której miasto ma współpracować z gminami. Podobnie działają i inne miasta.
Biorąc pod uwagę różne czynniki, jakość metropolii zawsze najwyższą ma w Polsce Warszawa. podium to także Poznań i Wrocław, czwarty jest Kraków, piąte Trójmiasto, szósta Łódź. Według rządowego planu rozwoju metropolii – maksymalnie na siedmiu (obok wymienionych wyżej jeszcze Metropolia Silesia) powinna się zamknąć lista supermiast na szczególnych prawach.