Źródła powstawania inflacji i jej skutki gospodarcze
a) popytowe-neoklasyczne- przyczyna inflacji tkwi w niezrównoważeni popytu. Produkcja nie nadąża za popytem-rosną ceny→ rośnie inflacja
Inflację popytową, która jest wynikiem nadmiernej ilości pieniądza w obiegu. Jej źródłem mogą być nadmierne wydatki państwa, nie znajdujące pokrycia w dochodach (inflacja budżetowa), nadmierna kreacja pieniądza kredytowego (inflacja kredytowa) lub nadmierny w stosunku do wzrostu produkcji wzrost cen (inflacja płacowa);
• trwały wzrost poziomu cen spowodowany wzrostem zagregowanego popytu
• przyczyny ekspansji popytu:
– wzrost podaży pieniądza
– wzrost wydatków rządowych
– zmiana zachowań nabywców
wzrost M lub G powoduje wzrost AD i wzrost P
rośnie produkt i płace: SAS przesuwa się w górę, produkt wraca do poziomu potencjalnego
ponowny wzrost popytu poprowadzi do ponownego wzrostu cen, co powoduje:
– wzrost produktu
– wzrost płac i przesunięcie SAS
– spadek produktu
– wzrost cen i przesunięcie AD
b)kosztowa-keynesowska- przyczyna inflacji są koszty strukturalne, np. koszty stałe w przedsiębiorstwie związaną ze wzrostem kosztów produkcji; Ceny zależne od dwóch czynników
-koszt stały rob/jedn produkcyjnej
-różnicy między oszczędnościami oszczędnościami inwestycjami
• wzrost kosztów wytwarzania powoduje spadek krótkookresowej podaży i wzrost poziomu cen
• spada produkt, rośnie bezrobocie
• zmniejszenie popytu na pieniądz powoduje spadek stopy procentowej i – w dalszej konsekwencji – wzrost AD
• produkt rośnie, bezrobocie spada, ceny rosną
• ponowny wzrost kosztów powoduje:
– przesunięcie SAS i spadek produktu
– wzrost cen i bezrobocia
c) inflacje strukturalną – źródło powstania wynika ze zmian struktury gospodarczej danego kraju w określonym czasie w szczególności dotyczące gospodarek tych krajów, które przechodzą od gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej.
• niedostosowanie struktury produktu realnego do struktury popytu
SKUTKI:
Skutki inflacji widoczne są w:
• podziale dochodu między różne grupy i klasy,
• podziale dochodu na inwestycje i oszczędności,
• bilansie płatniczym kraju,
• równowadze zewnętrznej,
• stosunkach społecznych, i in.
Skutki inflacji mogą być planowane (antycypowane) lub nieplanowane (nieantycypowane) – zależy to od oczekiwać inflacyjnych.
Przy braku oczekiwań inflacyjnych i stałych płacach, inflacja przynosi wzrost zysków przedsiębiorców. Podwyżki płac nie następują jednocześnie z podwyżkami cen – jest to niekorzystne dla pracowników.
Inflacja nieantycypowana szybko przekształca się w antycypowaną. Oczekiwania inflacyjne nie są jednakowe dla wszystkich grup społecznych oraz różnego rodzaju asortymentu dóbr. Inflacja waha się wokół jej średniego poziomu, który kształtuje nasze oczekiwania inflacyjne.
• Realny spadek wartości zobowiązań i wierzytelności, które nie podlegają waloryzacji; w szczególności skutkiem inflacji jest względne zmniejszenie się dochodów osób, których nominalne dochody są stałe – te niekorzystne konsekwencje inflacji można w pewnym stopniu zmniejszyć dokonując odpowiednio często waloryzacji zobowiązań.
• Tzw. koszty zdartych zelówek – są związane z tym, że w warunkach wysokiej inflacji ludzie dążą do utrzymywania mniejszych zasobów gotówki, co związane jest z pewnymi kosztami, jak np. koszty dojazdu do bankomatu – wraz z rozpowszechnianiem się obrotu bezgotówkowego znaczenie tych kosztów będzie maleć.
• Tzw. koszty zmienianych jadłospisów – są to koszty związane z tym, że w warunkach wysokiej inflacji firmy częściej muszą zmieniać ceny, co wiąże się z dodatkowymi kosztami – przykładowo restauracje muszą częściej zmieniać jadłospisy.
• Konsumentom łatwiej jest porównywać ceny oferowane przez różnych sprzedawców, gdy inflacja jest niska.