Metoda ankietowa w badaniach rynku
Pojęcie i rodzaje ankiet
Ankieta to najczęściej stosowana metoda gromadzenia informacji (danych pierwotnych) w badaniach marketingowych
Bezpośrednia | Pocztowa | Prasowa |
Opakowaniowa | Telefoniczna | Audytoryjna |
Komputerowa |
Funkcje kwestionariusza ankiety:
- Ułatwia prowadzenie wywiadu
- Sprawia, że wywiad jest interesujący dla respondenta
- Zmusza do zachowania dyscypliny (kompleksowość i kolejność pytań)
- Wspomaga pamięć
- Ułatwia pracę ankietera
- Upraszcza zapisywanie i skanowanie danych
Zasady konstrukcji pytań w ankiecie
1) wykorzystanie metody „burzy mózgów”
2) redukcja pytań, analiza ich niezbędności
(wyjątki: pytania neutralne, pytania kontrolne, ukrycie celu badań)
3) układ pytań:
(kolejność pytań od ogółu od szczegółu – brak pytań trudnych na początku)
4) cechy pytań:
(możliwie krótkie, jednoznaczne
umożliwiające skoncentrowanie się na danym zagadnieniu
eliminacja pytań sugerujących odpowiedzi)
5) przeprowadzenie badań próbnych (pilotażowych)
(eliminacja błędnych pytań, trudnych wyrazów)
Rodzaje pytań ankietowych
wprowadzające | zamknięte (kafeteryjne), otwarte, półotwarte, | tabelaryczne |
filtrujące | szacunkowe (dochody obroty, wiek) | kontrolne, |
metryczkowe |
Pytania metryczkowe w ankiecie
1) Płeć | 5) Przeciętne miesięczne dochody (netto) na osobę | 9) Wielkość i forma własności mieszkania |
2) Wiek | 6) Ocena własnej sytuacji materialnej | 10) Wyposażenie gospodarstwa domowego w dobra trwałego użytku |
3) Wykształcenie | 7) Liczba osób w gosp. domowym | |
4) Zawód wykonywany | 8) Czas trwania gosp. domowego |
Ankieta prasowa
– zamieszczenie w wybranym czasopiśmie kwestionariusza, który może być zaprojektowany w porozumieniu z redakcją
– stosunkowo tanie – obejmuje koszt druku (+)
– najczęściej stosowane przez prasę w celu zbadania satysfakcji czytelników
– wypełnione ankiety trafiają pod wskazany adres (+)
– pytania powinny być proste gdyż respondent sam wypełnia ankietę
– całkowita anonimowość respondenta (+)
– czas trwania badania niezbyt długi (+)
– większy stopień zwrotności ankiety jeśli przeprowadzony jest w poczytalnym tytule
– koszt zwrotu wypełnionej ankiety leży po stronie respondenta (-)
– dość szybko mamy wnioski (-)
Ankieta telefoniczna
– potocznie nazywana badaniem CATI (computer assisted telephone interviewing)
– docieramy tylko do respondentów posiadających telefony – próba posiadaczy telefonów nie może być reprezentatywna dla całej populacji (-)
– ankieta krótsza niż w tradycyjnym badaniu face to face (+)
– dobór próby – z książki telefonicznej (losowanie proste lub systematyczne) lub losowanie nr telefonów (random digital dialing)
– max 20 min – opylamy czas trwania 10-12 min
– pytania muszą być proste, krótkie i zrozumiałe
– zasadniczą rolę odgrywa głos ankietera – modulacja głosu akcentuje pewne wyrazy w zdaniu pytającym
– forma pytania wpływa na odpowiedź w krótkim czasie – dobre wyniki daje zaprojektowanie wyskalowanych odpowiedzi
– często wykorzystywana w badaniach satysfakcji klientów
– tańsza niż tradycyjna ankieta face to face (+)
– centralizacja wywiadu umożliwia badaczowi bieżąca kontrolę (+)
– czas badania znacznie krótszy niż w innych metodach (+)
Ankieta opakowaniowa
– prezentacja respondentowi kwestionariusza wydrukowanego zwykle na stronie wewnętrznej opakowania
– uzyskanie pisemnych odpowiedzi przesłanych najczęściej drogą pocztową (koszt po stronie respondenta) (-)
– ograniczona objętość i układ kwestionariusza (-)
– brak udziału ankietera (+)
– stosowana do testowania nowych produktów
– duży procent odpowiedzi, zwłaszcza gdy producent obiecuje drobny upominek (+)
Ankieta audytoryjna
– forma pomiaru dogodna do zastosowania na konferencjach, wykładach, na których trudno przeprowadzić wywiady osobiste
– polega na rozdaniu kwestionariuszy zgromadzonym, a po pisemnym wypełnieniu – zebraniu przez ankietera lub wrzucenie do urny
– możliwość kontroli pomiaru przez ankietera (+)
– duży procent zwrotu przy jednoczesnym zachowaniu anonimowości (+)
– bardzo krótki czas trwania badania (+)
– wyniki mamy od razu (+)
Ankieta komputerowa – internetowa
– prezentowanie respondentom pytań na ekranie monitora i uzyskanie odpowiedzi przez system przycisków
– pomiar redukuje błąd wynikający z kontaktu respondenta z ankieterem – efekt ankieterki
– krótki czas trwania badania – szybkie przetwarzanie danych z pomiaru (+)
– kwestionariusz nie może być oryginalnie wydrukowany i zbyt obszerny (-)
– brak udziału ankietera (+)
– szybki do wypełnienia (+)
– nie trzeba kodować – już jest w komputerze (+)
– stosować: badanie opinii na temat strony, portalu
– bardzo duża zwrotność (+)
– tanie (+)
Ankieta pocztowa
Jedna z najczęściej stosowanych metod pomiaru, polega na rozesłaniu drogą pocztowa kwestionariuszy ankietowych do dobranej wcześniej próby respondentów.
Respondenci udzielają odpowiedzi na zadane pytania. Wypełniony kwestionariusz zwracają najczęściej także drogą pocztową.
Zalety:
– możliwość poddania pomiarowi dużej próby losowej
– nie występują tu bariery przestrzenne można wysłać do każdego regiony danego kraju, w którym działa poczta
– duży stopień anonimowości
– względnie małe koszty jednostkowe
– dysponowanie przez respondenta czasem na zastanowienie się
– możliwość całkowitej standaryzacji kwestionariusza (ujednolicenia)
Wady:
– długi okres oczekiwania na zwrot kwestionariusza,
– duża część respondentów nie zwraca kwestionariuszy, (średnio odpowiedzi udziela 15-40% respondentów); mała zwrotność (zwrotność 40% to błąd zbierania danych 60%)
– malejąca efektywność pomiaru w miarę zmniejszania się procentu odpowiedzi.
– brak kontaktu