Metoda doboru próby
Metoda doboru próby – sposób w jaki elementy badanej populacji są dobierane z populacji generalnej.
Metody doboru próby:
A. metody losowe
• decyduje przypadek losowy;
• każdej jednostce przyznane jest prawdopodobieństwo wyboru większe od zera;
• nie jest to wybór dowolny.
a) prosty dobór losowy stosujemy tylko wówczas gdy mamy operat
Losowanie (każda jednostka w postaci losów)– wybieramy ustaloną liczbę losów.
Tablica liczb losowych, określamy sposób przesuwania się po tablicy (np. co trzecia kolumna).
Dobór systematyczny, dzielimy populację na interwały (np. N=2000, n=200, K=N/n).
dobór losowy – przypadek losowy decyduje o tym, które jednostki zostają dobrane, każdy ma szansę
prosty dobór losowy – mała jednostka ma jedną szansę
losowanie – zastępuje się poszczególne jednostki losami, które miesza się w naczyniu, następnie losuje się odpowiednią liczbę losów niezbędną do badań
liczby losowe – ponumerowanie wszystkich jednostek danej zbiorowości i odczytanie w ustalonej kolejności, poczynając od jakiegokolwiek miejsca, tyle liczb z tablic liczb losowych ile jednostek ma liczyć dana próba losowa
dobór systematyczny –polega na wykazaniu z uporządkowanego zbioru odpowiedniej liczby jednostkowej w równych odstępach, metodę tę stosuje się do doboru dużych prób z dużych wykazów
b) warstwowy (warstwy jednorodne)
polega na tym, że za nim będziemy losować dzielimy grupę na jednorodne warstwy np. gospodarstwa domowe według zamożności, czy ilości osób w rodzinie, a następnie dokonuje się wyboru w każdej warstwie proporcjonalnie do liczebności
• Dobór warstwowy proporcjonalny
Losowanie próby jest proporcjonalne do liczby jednostek w warstwach.
• Dobór warstwowy nieproporcjonalny
Losowanie próby jest nieproporcjonalne do liczby jednostek w warstwach.
c) zespołowy polega na losowaniu całych zespołów jednostek (np. zespołu ulic danego miasta, zespołu mieszkańców danego bloku, zespołu klatki) a nie pojedynczych jednostek
d) wielostopniowy – losowanie badanych jednostek etapowo, stopniowo np. w pierwszej kolejności województwa, w ramach wylosowanych województw miasta, potem dzielnice, następnie w ramach dzielnic ulice, potem numery domów a na końcu konkretne mieszkanie
e) wielofazowy – losowanie większej próby losowej, następnie wybrać z niej jedną lub kilka prób do badań
f) kombinowany – połączenie wszystkich metod
B. Metody doboru nielosowego – nie znamy błędu
dobór nielosowy – wybór konkretnych jednostek o ustalonych z góry charakterystycznych cechach
• stosowane częściej w badaniach marketingowych;
• nie opierają się na zasadach rachunku prawdopodobieństwa;
• opierają się na subiektywnych decyzjach badacza.
a) kwotowy (proporcjonalny) – najbardziej rozpowszechniony, najpierw określamy jaka jest struktura populacji badanej, jakie cechy różnicują je w dany sposób, a następnie dobieramy naszą populację tak, aby miała podobną strukturę, tak więc metoda opiera się na założeniu, że próba jest reprezentatywna dla wszystkich elementów badanej populacji; struktura próby ze względu na istotne cechy jest taka sama, jak struktura badanej zbiorowości;
wybór określonych segmentów próbki w proporcji odpowiadającej strukturze zbiorowości generalnej; przyjmuje się założenie, że próba jest reprezentatywna jeśli jej struktura (oparta na kilku podstawowych cechach populacji np. wieku, płci) odpowiada strukturze zbiorowości
b) jednostek typowych, przykładem są przeciętne gospodarstwa domowe o przeciętnych dochodach i wielkości rodziny, uliczni przechodnie w powszedni dzień, grupy przyjaciół i zrzeszenia, testowanie nowego produktu żywnościowego przez dodanie go do innych sprzedawanych produktów; metoda ta jest często stosowana we wstępnych etapach badań, gdzie wymagana jest szybkość i małe koszty, np. do pomiaru pilotowego, sprawdzenia kwestionariusza;
jednostka typowa – dobór jednostek uważanych za przeciętne
c) eliminacji w oparciu o wskaźniki koncentracji badanego zjawiska, uwzględnia się jednostki, w których skupia się znacząca część populacji, skrajne się odrzuca
d) kule śniegowe