Prawne formy prowadzenia działalności gospodarczej
Działalnością gospodarczą jest działalność wytwórcza, budowlana, handlowa i usługowa, prowadzona w celach zarobkowych i na własny rachunek podmiotu prowadzącego taką działalność.
Rodzaje spółek:
- Cywilne (spółki prawa cywilnego)
- Handlowe (spółki prawa handlowego):
- Osobowe (jawna i komandytowa)
- Kapitałowe (akcyjna i z ograniczoną odpowiedzialnością)
Różnice między sp. osobowymi i kapitałowymi:
- Kapitałowe wyposażone są w osobowość prawną, osobowe nie.
- Struktura organizacyjna sp. kapitałowej jest w pewnym stopniu określana przepisami kodeksu handlowego i swoboda wspólników w jej kształtowaniu jest ograniczona. Spółka osobowa może mieć dowolną strukturę organizacyjną.
- Majątek spółki w sp. kapitałowej stanowi własność spółki. W sp. osobowej majątek jest współwłasnością wspólników.
- W sp. kapitałowych konieczne jest zgromadzenie przez wspólników i wniesienie do spółki kapitału w oznaczonej wysokości. W sp. osobowych wysokość kapitału jest dowolna.
- Prowadzenie spraw spółki w sp. kapitałowych należy do organów spółki, przede wszystkim zarządu. W sp. osobowych prowadzenie spraw spółki należy bezpośrednio do wspólników.
- Reprezentowanie spółki w stosunkach z innymi podmiotami prawa w sp. kapitałowych należy do zarządu spółki. W sp. osobowych spółkę reprezentują wspólnicy.
- Skład osobowy w sp. kapitałowych ma drugorzędne znaczenie, a do istotnych cech tych spółek należy jego płynność. W sp. osobowych skład wspólników odgrywa istotną rolę i jest w zasadzie trwały.
- Odpowiedzialność za zobowiązania spółki kapitałowej ponosi jedynie spółka. W sp. osobowych za zobowiązania spółki odpowiadają wspólnicy.
Spółka CYWILNA
- Prawna forma współdziałania osób fizycznych lub prawnych w działalności gospodarczej
- Zawiązana dla realizacji celów gospodarczych
- Na czas oznaczony lub nie
- Obowiązkowe wkłady wspólników (pieniężne, rzeczowe lub prawne)
- Majątek jest współwłasnością wspólników
- Solidarna odpowiedzialność za zobowiązania (wspólnik odpowiada zarówno wspólnym majątkiem spółki i swoim własnym)
Spółka JAWNA
- Nie jest osobą prawną
- Wkład nieobowiązkowy, ale umowa zwykle przewiduje
- Majątek jest współwłasnością właścicieli (współwłasność łączna)
- Odpowiedzialność za zobowiązania całym majątkiem wspólników
Spółka KOMANDYTOWA
- Nie ma osobowości prawnej
- Wymaga aktu notarialnego pod rygorem nieważności
- Komandytariusze – bierni wspólnicy
- Komplementariusze – aktywni członkowie spółki – wyłącznie oni kierują sprawami spółki
|
Sp. z .o.o. |
S.A. |
|
|
Osobowość prawna |
Posiada | Posiada |
|
Działalność |
Wyłącznie gospodarcza | Nie tylko gospodarcza |
|
Utworzenie |
Umowa spółki zawarta przez wspólników, lub akt założycielski gdy zakłada jedna osoba | Założenie łączne – utworzenie przez samych założycieli (>=3 osoby), podpisanie statutu, notariusz, powołanie władz;
Założenie sukcesywne – ustalenie i podpisanie statutu przez założycieli, otwarcie zapisów na akcje (termin subskrypcji<=3 miesiące), wybór władz |
|
Władze |
Zgromadzenie wspólników, Zarząd spółki, Rada Nadzorcza | Walne zgromadzenie, Zarząd spółki, Rada Nadzorcza |
|
Odpowiedzialność za zobowiązania |
Całym majątkiem spółki, solidarnie | |
|
Kapitał |
Kapitał zakładowy>4000 zł | Kapitał akcyjny>=100000 zł |
|
Jeden udział w spółce |
>=50 zł, tylko imienne | Wartość nominalna akcji >= 1 zł, imienne i na okaziciela |
|
Rada Nadzorcza |
Obowiązkowa, gdy kapitał zakładowy> 25000 zł, lub gdy jest więcej niż 50 wspólników;
Liczba członków Rady>=3, na 1 rok |
Obowiązkowa, gdy kapitał akcyjny> 500000 zł, liczba członków>= 5 osób, członkowie pierwszej rady powoływani są na 1 rok, następni na max 3 lata |
|
Zarząd |
>= 1, wybierany przez zgromadzenie wspólników, zwykle na 1 rok, reprezentuje na zewnątrz | >= 1, pierwszy zarząd do 2 lat, następne do 3 lat, reprezentuje S.A. na zewnątrz |
|
Likwidacja |
Następuje z chwilą wykreślenia z rejestru handlowego, przeprowadzana przez likwidatorów (zazwyczaj członkowie ostatniego zarządu), może nastąpić na żądanie wspólnika |
|
PRZEDSIĘBIORSTWA PAŃSTWOWE
- osoba prawna
- jednostka gospodarcza wyodrębniona pod względem ekonomicznym, organizacyjnym i prawnym
- tworzone przez naczelne i centralne organy administracji państwowej, NBP i banki państwowe
- organy: Ogólne zebranie pracowników, rada pracownicza, dyrektor powoływany przez radę pracowniczą na 5 lat lub czas nieokreślony
- nadzór nad PP sprawuje organ założycielski
SPÓŁDZIELNIE
- co najmniej 10 członków
- osoba prawna typu zrzeszeniowego
- nie tylko działalność gospodarcza
FUNDACJE
Instytucja wyposażona w pewien majątek przeznaczony (zależnie od woli założyciela fundacji – fundatora) – na określony cel i trwale z tym celem związany. Fundacja ma osobowość prawną. Wydzielenie majątku i przeznaczenie go na cele fundacji ma charakter trwały, tzn. fundator nie może w przyszłości tego majątku wycofać, ani nim dysponować.
Najnowsze wiadomości
Wchodzący z życie 1 stycznia 2001 kodeks handlowy wprowadza poprawki do starego.
Wprowadza dwa nowe rodzaje spółek: partnerską i komandytowo – akcyjną. Właściciele tej drugiej będą mieli pełne prawo do uczestniczenia w obrocie publicznym, czyli do wprowadzenia akcji na giełdę papierów wartościowych. Obecnie przywilej taki miały jedynie spółki akcyjne.
Zgodnie z nowymi przepisami współudziałowcom spółek osobowych w razie potrzeby łatwiej będzie pożegnać się ze wspólnikami. Na opuszczenie spółki przez jednego z partnerów nie będzie wymagana zgoda pozostałych.
Istotną zmianą dotyczącą spółek osobowych jest wprowadzenie w pierwszej kolejności subsydiarnej odpowiedzialności wspólników w stosunku do wierzycieli spółki. Do tej pory ich odpowiedzialność była automatycznie solidarna. Oznacza to, że długi np. spółki jawnej, pokrywane były z całego majątku wspólników. Od nowego roku będzie podobnie, ale dopiero w przypadku, kiedy okaże się, że na opłacenie długów spółki nie wystarczy jej majątek.
Zgodnie z art. 623 nowego kodeksu, właściciele spółek handlowych zarejestrowanych przed 1 stycznia 2000 będą mieli trzy lata na dostosowanie swoich aktów założycielskich oraz statutów do obowiązujących przepisów.