notatki-studenckie.pl

Najczęściej spotykanym w literaturze jest podział bezrobocia na :
1. bezrobocie związane z niedopasowaniami strukturalnymi
oraz
2. bezrobocie wynikające z nadwyżki całkowitej podaży siły roboczej nad całkowitym popytem na siłę roboczą
Pierwszy typ może występować zarówno w warunkach równowagi jak i nie równowagi na rynku pracy . Obejmuje on dwa rodzaje: bezrobocie frykcyjne i strukturalne.
Bezrobocie frykcyjne określa się mianem nieredukowalnego minimum , które zawsze było, jest i będzie nierozłączną cechą każdej gospodarki wolnorynkowej, odznaczającej się, ze swej istoty, stosunkowo wysoką dynamiką zachodzących w niej zjawisk.
Powstaje ono w następstwie niedoskonałości infrastrukturalnej rynku pracy oraz powolności procesu dostosowywania struktury podaży czynnika pracy do struktury popytu na siłę roboczą. W rezultacie nieustannie pojawiają się tzw. niedopasowania (frykcje) między wolnymi miejscami pracy a wolną siła roboczą. Ciągle bowiem w różnych regionach danego kraju ma miejsce tworzenie nowych, (na skutek na przykład powstających inwestycji) lub likwidacja dotychczas istniejących stanowisk pracy (np. w wyniku upadku nierentownych przedsiębiorstw). Zatem zawsze występuje pewna liczba wolnych miejsc pracy i osób bezrobotnych. Ze względu na niedostateczną mobilność siły roboczej oraz na to, że informacje posiadane przez pracowników i pracodawców są niedoskonale, niekompletne , zazwyczaj musi upłynąć jakiś czas, dopóki cześć osób poszukujących nie odnajdzie swego przeznaczenia. Charakteryzując zjawisko bezrobocia frykcyjnego trzeba stwierdzić, iż nie jest ono wielkością stałą – mogłoby się obniżyć gdyby wymiana odpowiednich informacji między zainteresowanymi podmiotami odbywała się szybciej i efektywniej . Służyć mogłyby temu: rozwój sieci urzędów pracy , większa liczba osób funkcjonujących w biurach pośrednictwa pracy oraz poprawa wyposażenia tych instytucji w środki techniczne.

Drugim (obok frykcyjnego) rodzajem bezrobocia związanego z niedopasowaniami strukturalnymi jest bezrobocie strukturalne, które powstaje w rezultacie niedostosowań w aspekcie:
1. kwalifikacyjnym i zawodowym (w związku z tym , iż w obliczu intensywnego postępu technicznego na świecie, tradycyjne , nierentowne branże , gałęzie a nawet sektory gospodarki odchodzą w zmierzch historii, pewne rodzaje kwalifikacji, zawodów stają się niepotrzebne i nie napotykają na swój popyt na rynku pracy).
2. regionalnym ( mimo, iż na określonych obszarach, np. w wyniku realizowanych inwestycji, oferowane są miejsca pracy, to i tak osoby z terenów zacofanych, (opanowanych przez wysokie bezrobocie) tylko w nielicznych przypadkach decydują się na przemieszczanie w tym kierunku, bowiem nie chcą one opuszczać swoich domów, rodzin, a ponadto nie stać ich na koszty transportu).
Drugim wspomnianym typem bezrobocia jest bezrobocie wynikające z ogólnej nadwyżki podaży czynnika pracy nad popytem na siłę roboczą.
Często nazywane jest ono bezrobociem wywołanym niskim poziomem ogólnej aktywności gospodarczej lub tez po prostu bezrobociem koniunkturalnym.
W zależności od przyczyn generujących ową nadwyżkę podaży czynnika pracy nad zapotrzebowaniem na ów czynnik wyróżniamy bezrobocie Keynesowskie, u podstaw którego spoczywa niewystarczający popyt na dobra i usługi oraz bezrobocie klasyczne, które tłumaczy się zbyt wysokim poziomem płac. O ile bezrobocie Keynesistowskie ma charakter tzw. bezrobocia przymusowego (niezależnego od woli społeczeństwa), o tyle bezrobocie klasyczne nosi znamiona bezrobocia dobrowolnego, bo jest wynikiem świadomej, sztywnej polityki związków zawodowych oraz samych pracowników, którzy wyrażają totalny sprzeciw wobec jakiejkolwiek obniżce płac w imię zatrudnienia nowych pracowników.
Równie potężną jak inflacja patologią stało się po kryzysie światowym bezrobocie. Nie ma chyba gorszej choroby gospodarki wolnorynkowej niż brak odpowiedniej liczby miejsc pracy. Politykę zatrudnienia43 wiąże się na ogół z nazwiskiem Keynesa. W niektórych krajach synonimem polityki zatrudnienia stał się termin polityki przeciwdziałania bezrobociu. Stąd tez polityka zatrudnienia to całokształt środków i działań państwa, skierowanych na maksymalizację poziomu zatrudnienie. Nawet w kraju o najbardziej liberalnych koncepcjach gospodarczych jak w USA już w 1946 Kongres uchwalił ustawę o zatrudnieniu (Employment Act), który zobowiązywał rząd federalny do wspierania maksymalnego zatrudnienia oraz stwarzania „okazji zatrudnienia osobom zdolnym i skłonnym do pracy, którzy jej poszukują”. Wśród środków zwalczania bezrobocia dwa rodzaje instrumentów. Pierwsze to te, które zmierzają do zmniejszenia lub łagodzenia ujemnych konsekwencji społecznych bezrobocia. Drugą grupę instrumentów stanowią narzędzia, mające na celu zwiększenie popytu na czynnik pracy. Politykę posługującą się pierwszym rodzajem narzędzi nazywa się polityką pasywną, zaś opartą na tych drugich określa się mianem aktywnej polityki zatrudnienia.

„Pasywna i aktywna polityka jako instrument w walce z bezrobociem”

Pasywna polityka zatrudnienia
1.Wypłaty zasiłków dla bezrobotnych.
2.Popieranie systemów elastycznego kształtowania zarobków , redukcja realnych płac pracowników już zatrudnionych.
3.Wcześniejsze emerytury.
4.Skracanie czasu pracy, przymusowe urlopy.
5.Subsydia na przekwalifikowanie siły roboczej.
6.Selektywne opodatkowanie zatrudnienia.
7.Ustawodastwo chroniące własny rynek pracy przed cudzoziemcami.
8.Przepisy emigracyjne.

Aktywna polityka zatrudnienia
1.Państwowe programy tworzenia nowych miejsc pracy(programy robót publicznych).
2.Subsydiowanie zatrudnienia w sektorze prywatnym.
3.Państwowe programy zdobywania i podnoszenia kwalifikacji zawodowych
4.Doskonalenie funkcjonowania rynku pracy.
5.Środki oddziaływania na rozmiary podaży siły roboczej w układzie regionalnym i gałęziowym.

Stosunkowo późno powstałym rodzajem polityki gospodarczej jest polityka społeczna. Do jej wykształcenia przyczyniły się przede wszystkim ruchy socjaldemokratów, głoszących koncepcję państwa opiekuńczego. Jak stwierdza prof. Rajkiewicz „ Polityka społeczna to coś znacznie więcej niż świadczenia materialne […]. Chodzi o szeroki krąg wartości, związanych z ludzkimi potrzebami, pragnieniami oraz stosunkami między ludźmi. Myślę np. o pracy, o bezpieczeństwie socjalnym, o przezwyciężeniu zagrożeń społecznych”.
Do najważniejszych instrumentów polityki społecznej zalicza się:
1.Świadczenia materialne w formie pieniężnej, a także w formie usług, które mają chronić obywatela w sytuacjach życiowych, kiedy sam nie może temu podołać. Dotyczy to rent, emerytur, zasiłków chorobowych, zasiłków macierzyńskich i opiekuńczych, stypendiów na różnych poziomach edukacyjnych.
2.Kategoria płacy minimalnej, poniżej której zejść nie może żadne wynagrodzenie.
3.Maksymalna liczba godzin pracy obowiązująca dla wszystkich, zawieranych w kraju umów o pracę.
4.Minimalny poziom świadczeń socjalnych.
5.Dodatki dochodowe, czyli świadczenia ze środków centralnych wypłacane tym rodzinom, w których dochód nie osiąga poziomu za minimum kosztów utrzymania.
6.Zasiłki dla bezrobotnych, wypłacane przez okres 6-9 miesięcy.
7.Zasiłki mieszkaniowe, skierowane do rodzin mających dzieci, ale nie będących w stanie ponieść kosztów wynajęcia mieszkania.
8.środki zwalczania narkomanii, prostytucji, alkoholizmu.
Największym problemem, prze którym stoi polityka społeczna jest starzenie się ludności .Wiele przemawia za tym, iż wciąż jeszcze nie jest ona dostatecznie przygotowana do sprostania temu zadaniu.