Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa w krótkim i długim okresie
Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa w krótkim czasie
W krótkim okresie ilość czynników stałych nie zmienia się, wielkość produkcji wyznacza zrównanie krótkookresowych kosztów krańcowych z krańcowym utargiem. Przy tej wielkości produkcji przedsiębiorstwo osiąga maksymalny zysk lub ma minimalne straty. Następnie przedsiębiorstwo musi podjąć decyzję, czy w krótkim okresie opłaca mu się nadal prowadzić działalność produkcyjną, czy też nie. Sprawdza się więc czy dla rozmiarów produkcji zysk jest dodatni, tzn. czy cena sprzedaży pokrywa przeciętne koszty całkowite – właściwym punktem odniesienia jest tutaj poziom SATC (przecięcie krótkookresowych przeciętnych kosztów całkowitych i produkcji Q1). Jeżeli cena przewyższa SATC (koszt przeciętny całkowity), przedsiębiorstwo osiąga w krótkim okresie zyski i jego produkcja powinna wynosić Q1. Jeżeli cena jest niższa od SATC – przedsiębiorstwo ponosi straty, ponieważ cena nie pokrywa kosztów. W długim okresie taka sytuacja oznacza konieczność podjęcia decyzji o likwidacji przedsiębiorstwa, ale w krótkim okresie jest inaczej. Nawet przy produkcji równej zero przedsiębiorstwo musi w krótkim okresie pokryć koszty stałe. Stąd też ważna jest informacja, czy straty są większe przy produkcji Q1 czy przy produkcji 0.
Jeżeli suma przychodów przewyższa koszty zmienne – przedsiębiorstwo zarabia na pokrycie części swoich kosztów ogólnych. Dlatego też wytwarzać będzie Q1 pod warunkiem, że przychody są wyższe od kosztów zmiennych, mimo że poziom produkcji oznacza pewne straty. Przedsiębiorstwo produkuje więc Q1, jeżeli cena jest wyższa od kosztów zmiennych. W przeciwnym wypadku jego produkcja jest równa zeru.
W krótkim okresie przedsiębiorstwo wybiera poziom produkcji Q1 – tzn. przy którym utarg krańcowy jest równy krótkookresowemu kosztowi krańcowemu, pod warunkiem że przy tych rozmiarach produkcji cena nie jest niższa od krótkookresowych przeciętnych kosztów zmiennych. Jeżeli cena jest niższa od krótkookresowych przeciętnych kosztów zmiennych, produkcja przedsiębiorstwa wynosi zero.
Decyzje produkcyjne przedsiębiorstwa w długim okresie
W długim okresie przedsiębiorstwo wybiera rozmiary produkcji określone w punkcie zrównoważenie kosztu krańcowego z utargiem krańcowym. Poziom produkcji zapewniający maksymalny zysk lub minimalne straty znajduje się w tym punkcie. Zadaniem przedsiębiorstwa jest sprawdzenie czy przy tej wielkości produkcji osiąga zyski czy też ponosi straty. Jeżeli straty mają trwały charakter – kontynuowanie działalności gospodarczej staje się niecelowe.
Zysk całkowity przedsiębiorstwa jest równy iloczynowi zysku przeciętnego (przypadającego na jednostkę produktu) i wolumenowi (liczba jednostek) produkcji. Stąd też zysk całkowity jest dodatni tylko wtedy gdy zysk przeciętny jest większy od zera. Zysk przeciętny to przeciętny utarg przypadający na jednostkę produktu, pomniejszony o wielkość przeciętnych kosztów. Przeciętny dochód równa się cenie, po której sprzedawane są poszczególne jednostki produktu. Jeżeli więc długookresowe koszty przeciętne w punkcie zrównoważenia kosztu krańcowego z utargiem końcowym przewyższą cenę – przedsiębiorstwo ponosi straty; w długim okresie ta produkcja powinna zostać zlikwidowana. Jeżeli przy tej samej wielkości produkcji cena jest równa kosztom przeciętnym, firma pokrywa jedynie swoje koszty i osiąga próg rentowności. Natomiast jeżeli cena przy produkcji Q1 przewyższa długookresowe koszty przeciętne, to przedsiębiorstwo osiąga w długim okresie zyski i powinno nadal prowadzić swoją działalność.