Badania statystyczne na użytek zarządzania przedsiębiorstwem
W miarę doskonalenia mechanizmów reformy gospodarczej zwiększa się rola i znaczenie analizy ekonomicznej. Powinna ona umożliwiać uzyskanie odpowiedzi na nowe pytania, zwłaszcza dotyczące zjawisk złożonych, tj. takich które dają się scharakteryzować za pomocą większej, chociaż skończonej liczby cech. Wielu zjawisk złożonych nie można ująć za pomocą mierników stosowanych dotychczas w analizie ekonomicznej przedsiębiorstw.
Mierniki cząstkowe stosuje się bowiem do badania jedynie pojedynczych aspektów tego rodzaju zjawisk, tzn. ich poziom ze względu na wartości poszczególnych cech; mierniki statystyczne zaś służą do liczbowego wyrażania zjawisk złożonych mający już ustalony miernik taki jak np.: wynik finansowy, produkcja czysta czy rentowność.
Chcąc wyznaczyć poziom zjawiska nie mającego dotychczas swojego miernika, ze względu na wartość opisujących je, a uznanych za istotne cechy, należy przeprowadzić odpowiednią sytuację ich wartości. Można tego dokonywać m.in. przez stosowanie różnorakich metod statystycznych.
Statystyka stanowi podstawę działalności badawczej we wszystkich dyscyplinach naukowych, a zwłaszcza w naukach ekonomicznych. Korzyści wynikające z zastosowania metod statystycznych do badań można ująć następująco:
→ statystyka umożliwia dokładniejszy sposób opisu interesującej nas rzeczywistości;
→ statystyka zmusza do dokładności i śmiałości w normowaniu i działaniu;
→ statystyka umożliwia formułowanie uogólnień na podstawie uzyskanych wyników analizy;
→ statystyka pozwala na przewidywanie rozwoju zjawisk w przyszłości, czyli na budowanie prognoz;
→ statystyka dostarcza narzędzi do porządkowania informacji o zjawiskach, a przez to pozwala na budowanie ich ogólnego obrazu;
→ statystyka dostarcza narzędzi do prowadzenia analizy przyczyn kształtujących badane zjawiska i procesy, a więc umożliwia dokonanie ich klasyfikacji na czynniki systematyczne i przypadkowe.
Zmiany społeczno – gospodarcze doprowadziły do tego, że statystyka stała się zasadniczą metodą badania otaczającej nas rzeczywistości i podstawą podejmowania wielu decyzji gospodarczych. Ocena funkcjonowania przedsiębiorstwa i formułowanie prognoz jest bowiem niemożliwe bez porównania wszelkich wielkości, bez mierzenia, bez posługiwania się liczbą, krótko mówiąc – bez korzystania ze statystyki, która wszelkie zjawiska przedstawia w formie charakterystycznych liczbowych (np. produkcja, zatrudnienie, sprzedaż itp.).
Główną wadą wykorzystywania statystyki jest to, iż ujmuje ona dane wielkości w miarach średnich.
Zadania statystyki w przedsiębiorstwie wynikają głównie z zapotrzebowania na dane i informacje opisujące i wyjaśniające rozwój masowych zjawisk i procesów gospodarczych. Głównym czynnikiem kształtującym to zapotrzebowanie jest sytuacja zarządzania przedsiębiorstwem.
Dane i informacje statystyczne są niezbędne do efektywnej pracy bieżącej oraz do budowy alternatywnych i optymalnych programów na okresy przyszłe.
Różne metody mierzenia, grupowania i oceny powinny zapewnić pomyślną realizację planów operatywnych, a jednocześnie pełnych i wiarygodnych informacji do budowy programów, prognoz oraz planów wieloletnich przy uwzględnianiu angażowanych czynników produkcji i wartości otoczenia.
Wiele metod statystycznych jest przydatnych do oceny działalności przedsiębiorstw, metod badania stopnia wykorzystania czynników produkcji, analizowania kosztów, rentowności i jakości.