notatki-studenckie.pl

Dynamiczne: Ich pojawienie się związane jest z reakcją i dostosowywaniem się firm, rządów i siły roboczej do nowej sytuacji rynkowej, będącej następstwem utworzenia unii celnej. Konsekwencje tych procesów uwidaczniają się w stopie wzrostu PKB, na poziom której wpływ mają następujące efekty dynamiczne:

• korzyści skali – dają one możliwość wzrostu produkcji i zysku poprzez zwiększenie rozmiarów rynku zbytu dla firm, które dotychczas funkcjonowały poniżej optimum produktywności,
• wzrost presji konkurencyjnej, zmiany struktur rynkowych i strategii konkurencyjnych przedsiębiorstw poprawiający alokację zasobów i zwiększający skalę inwestycji.
• rozwój handlu wewnątrzgałęziowego- handel wewnątrzgałęziowy można najprościej określić jako jednoczesny import i eksport takich samych lub podobnych wyrobów, należących do tej samej gałęzi (dokładniej – tworzących ten sam rynek). Z teorii handlu wewnątrzgałęziowego wynika, że negatywne oddziaływanie ceł i ograniczeń ilościowych jest silniejsze w zakresie w zakresie handlu wewnątrzgałęziowego niż międzygałęziowego, gdyż towary będące przedmiotem wymiany wewnątrzgałęziowej są bliskimi substytutami, cechuje je więc wysoka elastyczność popytu. Stąd wprowadzenie lub zniesienie ceł, a także zmiany w kosztach produkcji czy transportu, silnie oddziałują na popyt w kraju partnerskim
• Wzrost inwestycji, w tym także zagranicznych.- Przedsiębiorstwa poddane silne presji konkurencji, chcąc jej sprostać, muszą inwestować. Poziom technologiczny tych inwestycji musi być odpowiednio wysoki, gdyż mają one doprowadzić do podniesienia efektywności produkcji. Poza generowaniem inwestycji wewnętrznych (w ramach gospodarek narodowych), utworzeni unii celnej sprzyja też przepływowi kapitału w postaci zagranicznych inwestycji bezpośrednich w skali unii oraz napływowi kapitału z państw trzecich.

Do efektów statycznych zalicza się:
• efektu kreacji handlu
• przesunięcia handlu

O efekcie kreacji handlu mówimy wtedy gdy występuje znaczne ożywienie obrotów międzynarodowych pod wpływem liberalizacji handlu. Efekt powstaje w rezultacie wykorzystania różnic w kosztach produkcji między producentami krajów liberalizujących
obroty handlowe. Towary produkowane po wyższych kosztach w danym kraju zostają zastąpione towarami produkowanymi po niższych kosztach, pochodzącymi z drugiego kraju Stowarzyszenia. Kreacja wymiany oznacza nowy strumień obrotów międzynarodowych pod wpływem zetknięcia się konkurencyjnych przedsiębiorstw z różnych krajów. Produkcja i dostawy przesunięte zostają z droższego do tańszego producenta partnerskiego, co wiąże się z lepszą alokacją zasobów.
Liberalizacja wymiany wywołuje również wystąpienie efektów substytucji dostawców i towarów. Wpływ liberalizacji handlu odbywa się poprzez obniżenie cen na rynku kraju importującego, którą w warunkach wolnej konkurencji określa poziom krańcowych wytwarzania kraju eksportującego i eksportującego. Wiąże się z nią zmniejszenie produkcji producentów kraju importującego i wzrost wymiany między partnerami. Wzrost jest silniejszy jeśli jest wyższa elastyczność podaży w kraju eksportującym i im wyższa jest elastyczność podaży w kraju importującym.
Występuje efekt kreacji wewnętrznej tzn. wewnątrz ugrupowania, polegający na ożywieniu wymiany między partnerami. Może także mieć miejsce kreacja zewnętrzna polegająca na tym iż pod wpływem utworzenia ugrupowania, poprzez obniżkę taryf zewnętrznych lub wzrost dochodów, nastąpi wzrost obrotów z krajami trzecimi.
Kreacja handlu ma duży wpływ na przepływ strumienia pieniądza towarzyszącego zawieranym transakcją. Koniecznym elementem wymiany między krajami Stowarzyszenia jest wymienialność walut krajów uczestniczących w tym procesie.

Efekt przesunięcia – z sytuacją tą mamy do czynienia jeśli poprzez wstąpieniu do strefy wolnego handlu, kraj sprowadzający towar z kraju trzeciego, zastępuje go nowym pochodzącym od nowego partnera ponieważ ma korzystniejszą cenę ze względu na zniesienie ceł. Następuje tu zastąpienie tańszej produkcji krajów trzecich (niższe koszty produkcji) przez droższą produkcję krajów partnerskich. To zjawisko ma negatywny wpływ, obniża dobrobyt przez podwyższenie kosztów produkcji.
Do czynników sprzyjających efektowi przesunięcia wymiany zalicza się: komplementarność gospodarek partnerów, wysokie bariery handlowe wobec krajów trzecich, elastyczną podaż krajów trzecich na rynku ugrupowania oraz elastyczny popyt na ich towary.
Porównując dwa efekty: kreacji i przesunięcie należy stwierdzić, iż przesunięcie handlu ma charakter negatywny. Wynika to przede wszystkim z pogorszenia efektywności alokacyjnej w gospodarce światowej i zastępowania produktów tańszych droższymi.

Między procesem liberalizacji handlu a wzrostem gospodarczym zachodzą związki określane za pomocą mechanizmu sprzężenia zwrotnego, gdzie rozwój obrotów podwyższa tempo wzrostu gospodarczego, a wzrost gospodarczy prowadzi do ożywienia wymiany i specjalizacji. Korzyści skali mają istotny wpływ na wzrost gospodarczy. Poszerzenie rynków wpływa na wielkość przedsiębiorstw, powoduje zwiększenie możliwości sprzedaży i rozwój przedsiębiorstw. Proces liberalizacji wiąże się także z poprawą efektywności przedsiębiorstw poprzez wzrost konkurencji. Dla krajów o małych rynkach wewnętrznych i wysokich taryfach zewnętrznych, korzyści z ożywienia konkurencji pod wpływem handlu międzynarodowego są większe niż dla partnerów o dużych rynkach wewnętrznych.

Dzięki liberalizacji handlu, uczestnicy mogą uzyskać wiele ekonomicznych korzyści. Nierozłącznie z korzyściami wiążą się koszty, które obciążają gospodarki w procesie dostosowania się do warunków wolnego handlu. W procesie otwierania się na zewnątrz może wystąpić nierówny rozkład korzyści i kosztów między partnerami o różnym poziomie rozwoju gospodarczego. Korzyści z wolnego handlu mogą być widoczne w długim okresie, koszty są obciążeniem w okresie krótkim. Dopiero przez zestawienie korzyści i kosztów możemy mówić o efektach strefy wolnego handlu.
Podczas procesu liberalizacji partnerzy muszą dostosować różnorodne dziedziny aktywności gospodarczej. Zmiany w wielkości i strukturze obrotów handlowych pociągają za sobą zmiany w wielkości i strukturze produkcji. Zmieniają się ceny towarów i czynników produkcji. Nowe ceny wprowadzają zmianę kierunku międzynarodowej specjalizacji.
Procesy dostosowawcze dotyczą skali makroekonomicznej i mikroekonomicznej, obejmują reorganizację przemysłów i przedsiębiorstw. Wolny handel wpływa na wielkość i strukturę zatrudnienia oraz na bilans handlowy i cyrkulację pieniądza.