Pochodzenie i koszt kapitału w przedsiębiorstwie
Kapitał w przedsiębiorstwie może pochodzić jedynie z dwóch źródeł: może być to kapitał własny lub kapitał obcy. Z każdym rodzajem kapitału wiąże się koszt, który można rozpatrywać również jako stopę zwrotu tego kapitału dla inwestorów. Zagadnienie kosztu kapitału jest ważne z 3 głównych powodów:
• Przy maxymalizacji wartości firmy, należy minimalizowac wszelkie nakłady, w tym kapitału (dlatego trzeba zmierzyć koszt kapitału),
• Oszacowanie kosztu kapitału jest niezbędne przy preliminacji (ocenie) inwestycji,
• Informacje o koszcie kapitału pomagają podejmować decyzje odnoszące się do leasingu i zarządzania kapitałem obrotowym.
Obliczając koszt kapitału powinniśmy pamiętać o następujących jego składnikach:
• Ta część oprocentowanego długu krótkoterminowego, którą uważa się za trwałe źródło finansowania,
• Cały dług długoterminowy,
• Cały uprzywilejowany kapitał akcyjny,
• Cały zwykły kapitał akcyjny.
Ponadto warto zauważyć, że obliczając koszt kapitału w przedsiębiorstwie należy uwzględnić koszty już po opodatkowaniu oraz krańcowe (tzn. środki, które trzeba pozyskać, a nie te historyczne, już poniesione).
Koszt kapitału firmy (WACC) to średnia ważona kosztów róznych typów kapitału, z których korzysta przedsiębiorstwo w zakresie finansowania. I tak mamy:
• Koszt długu (np. kredyt, obligacje)
Kd = i (1 – T)
Kd- koszt długu; i – oprocentowanie długu; T- stopa podatkowa
• Emisja akcji (kapitał własny)
Kp = Dp / Pn
Kp- koszt akcji uprzywilejowanych; Dp- roczna dywidenda uprzywilejowana; Pn- cena emisyjna netto
Ke = (D1 / P0(1 – F)) + g
Ke- koszt akcji zwykłych; D1- dywidenda na koniec okresu; P0- cena emisyjna brutto; F- koszty sprzedaży i emisji; g- oczekiwana stopa wzrostu dywidendy
• Nie podzielony zysk – 3 metody
Model wyceny aktywów kapitałowych (CAPM)
Ks = Krf + (Km – Krf)ß
Ks- koszt zysków nie podzielonych; Krf – stopa dochodu z papierów wart. wolnych od ryzyka; Km – stopa zwrotu rynkowa; ß- miara ryzyka (zmiany akcji firmy w stosunku do innych akcji)
Metoda zdyskontowanych przepływów pieniężnych (DCF)
Ks = (D0(1 + g) / P) + g = (D1/P) + g
D0- poczatkowa dywidenda (już wypłacona); D1- nie wypłacona dywidenda;
P- rynkowa cena obligacji; g- oczekiwana stopa wzrostu dywidendy
Koncepcja dochodu z obligacji z premią za ryzyko
Ks = stopa dochodu z własnych obligacji + premia za ryzyko (zwykle 3-5 %)
Żadna z powyższych 3 metod nie jest lepsza od pozostałych, wszystkie obarczone są ryzykiem błędu przy wykorzystywaniu w praktyce. Ponieważ w rzeczywistości nie istnieją papiery wartościowe wolne od ryzyka, na potrzeby wyznaczania kosztu kapitału przyjęto stosować stopę zwrotu obligacji skarbowych o długim terminie wykupu (np. USA- obligacje 20-letnie). Podobnie jest ze stałymi beta i g. W zależności od przyjętej metody obliczania zarówno współczynnika ryzyka, jak i oczekiwanej stopy wzrostu dywidend można otrzymać dość różniące się od siebie wyniki wskazujące różny koszt kapitału. Dlatego polecam pamiętać o przyjmowaniu jednakowych danych i metod (podstawowy podział to: ex post – na podst danych historycznych i ex ante- na podst prognoz).
I jeszcze dwa słowa o tych nie podzielonych zyskach – koszt zysków nie podzielonych jest stopa dochodu, jakiej wymagaja inwestorzy od zwykłego kapitału akcyjnego firmy. Koszt zwykłego kapitału akcyjnego jest kosztem zysków nie podzielonych do momentu, gdy firma finansuje się nimi, ale staje się kosztem nowego zwykłego kapitału akcyjnego, kiedy firma wyczerpie swe zyski nie podzielone.
WACC = wdkd + wpkp + weke + wsks
czyli średnioważony koszt kapitału przedsiębiorstwa (w z odpowiednim indexem oznacza udział danej formy kapitału w strukturze finansowania firmy).
WACC jest jednak, CO WAŻNE, średnim ważonym kosztem każdej nowo pozyskanej jednostki pieniężnej, a nie przeciętnym kosztem wszystkich środków, które firma pozyska w bieżącym roku. Dlatego interpretacja poniższego równania jest nastepująca:
WACC = 0,3(11%) + 0,1(10,3%) + 0,4(9,7%) + 0,2(11,2%) = X (dane zmyślone)
Każda jednostka pieniężna nowego kapitału otrzymana przez przedsiębiorstwo składa się w 30% z długu (albo 30 groszy w każdej złotówce np.), którego koszt wynosi 11%; w 10% z uprzywilejowanego kapitału akcyjnego z kosztem 10,3% itd. Średni koszt każdej złotówki wynosi X%.